Những lưu ý khi ngủ ở homestay người Thái - Quế Phong

Nổi tiếng với lòng hiếu khách nhưng đồng bào dân tộc Thái cũng có những quy tắc nhất định trong ăn, ngủ, trò chuyện mà bạn cần nắm được khi lên huyện Quế Phong

Người Thái ở Quế Phong được chia làm nhóm chính là Thái Đen, Thái Trắng (phiên âm Tiếng Thái là Tay Thanh và Tay Mương). Cách phân biệt là theo tiếng nói và hoa văn thêu trên các đồ thổ cẩm của Người Thái và một số phong tục tập quán… (theo am hiểu của tác giả).

  Dân tộc Thái có dân số lớn nhất tại huyện Quế Phong.  Nếu bạn tới thăm một gia đình người Thái, có một số điều bạn cần biết:

1. Xin phép

Tới thăm bản người Thái hay bất cứ bản, làng người dân tộc nào việc đầu tiên bạn cần làm là xin phép trưởng bản. Đó là người đứng đầu trong bản, việc làm này thể hiện sự tôn trọng của bạn, cũng đảm bảo an ninh trong bản và cho chính bản thân bạn.

2. Nhà người Thái

Đặc điểm nhận dạng nhà người Thái là nhà sàn, được làm cao hơn mặt đất từ hai đến ba mét. Ngày xưa người Thái xây nhà cao với mục đích tránh thú dữ và nuôi giữ vật nuôi. Mọi hoạt động sinh hoạt của gia đình đều diễn ra ở bên trên, đặc biệt buổi tối không ai xuống đất vì khi ấy thú dữ đi săn mồi rất nguy hiểm. (Thậm chí các gia đình phải xây cầu nối từ nhà này sang nhà kia).

Nhà sàn người Thái

3. Lên nhà

Trước khi lên nhà, bạn phải đứng dưới cầu thang gọi trước, hỏi xem có ai ở nhà không. Một phần để đợi sự cho phép của chủ nhà, một phần nếu tùy tiện bước lên bạn sẽ dễ bị chó cắn. Với người Thái, bị chó cắn tức là sẽ gặp xui xẻo trong ba năm.

Trước khi bước lên cầu thang bạn nên xem chủ nhà họ để giày dép ở đâu thì mình để ở đó. Không tùy tiện mang giày, dép lên trên nhà nếu không được sự cho phép hoặc hướng dẫn từ chủ nhà. Và chắc chắn bạn không được đi giày, dép vào bên trong nhà.

Nhà của người Thái chia làm hai phần. Phần cao là nơi giành cho chủ nhà và người lớn tuổi. Khách tới thăm không được ngồi phần phía trên khi chưa có sự cho phép. Trong nhà có gian thờ cúng là nơi con dâu, con rể và khách không được vào. Nếu vào trong một gia đình người Thái, bạn nên chờ sự hướng dẫn của chủ nhà, không nên tùy tiện ngồi vào bếp hay bàn ghế. Đặc biệt không được ngồi lên cửa sổ và tối kỵ lúc ngồi, nằm ngủ chỉ chân mình lân phía bàn thờ tổ tiên.

4. Chào hỏi, nói chuyện

Người Thái chào hỏi cũng giống người Kinh. Chào từ người lớn tuổi đến người ít tuổi. Khi nói chuyện với một người Thái không nên chỉ tay vào mặt và khi muốn chỉ cho chủ nhà cái gì đó thì không được dùng chân chỉ mà chỉ được dùng tay. Người Thái rất kỵ dùng chân để chỉ cái gì đó.

5. Khi ăn

Khi ăn cơm cùng một gia đình người Thái bạn cần chú ý: Bố mẹ ngồi phía trên, con dâu, con gái và khách ngồi dưới.

Một điều cũng rất quan trọng, khi tới nhà người Thái đúng bữa ăn. Dù bạn đã no cũng vẫn phải ngồi vào mâm cơm và uống chén rượu cùng chủ nhà.

Nếu chủ nhà đã thịt gà khách không được bỏ về khi chưa ăn, người Thái quan niệm điều đó là không tôn trọng. Khi ăn không dùng đũa gõ bát, gõ mâm, uống rượu xong không được úp bát, úp chén xuống. Người Thái thường ăn cơm nếp. Bạn có thể dùng tay bốc và nắm cơm lại để ăn. Ngoài ra, mỗi khi cạn chén rượu người Thái thường bắt tay nhau thể hiện tình cảm.
6. Khi được mời uống rượu cần
Xem thêm Bài Những điều cần biết khi uống rượu cần với người Thái (Quế Phong)

6. Khi ngủ

Trong nhà của người Thái có chia khu vực ngủ riêng cho ông bà, bố mẹ, con cái và khách. Bạn không nên tùy tiện nằm vào giường trong nhà nếu không được phép. Không gian ngủ thường chung nhau nên khi ngủ bạn không nên làm phiền tới những người khác trong nhà. Nhà người Thái xây gần nhau, buổi tối sau 10h không nên nô đùa ầm ỹ gây mất trật tự, ảnh hưởng tới những người xung quanh.

7. Ngôn ngữ cổ và ăn mặc

Phụ nữ Thái có chồng thường quấn tóc trên đầu. Nhưng phong tục này dần mai một.

Thiếu nữ Thái bên thác nước

Người Thái có ngôn ngữ cổ của riêng mình. Những cuốn sách hàng trăm năm tuổi, lưu giữ các thông tin lịch sử, thiên văn, các bài hát, thơ ca, sử thi qua các thời kỳ. Người Thái ở Quế Phong dùng hệ chữ Lai Tay, nếu bạn muốn được tận mắt thấy có thể liên hệ Thầy Lữ Thanh Hà - Trưởng phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Quế Phong, nếu bạn thật sự yêu thích nó, chỉ cần 02 ngày là bạn đã học được rồi (Chữ Thái rất dễ học).

Chữ  Lai Tay

Người Thái hay bất cứ dân tộc nào khác, điều quan trọng nhất vẫn là tôn trọng chủ nhà. Người Thái nổi tiếng hiếu khách, khi được một gia đình người Thái quý bạn là một người rất may mắn.

Ninh Anh